مبنای حقوقی دادخواست
چنان چه کسی مانع استفاده از حقوق قانونی شخص در ملکی شود، ممانعت از حق کرده است.بنابراین در دعوای ممانعت از حق، خواهان از مرجع قضایی می خواهد تا مانعی را که سبب جلوگیری وی از بهره مندی از حقوق انتفاعی و ارتفاقی شده است را رفع کند.
برای این که دعوای ممانعت از حق به نتیجه برسد و دادگاه به رفع ممانعت رأی بدهد، باید شرایط ذیل فراهم باشد:
- سبق تصرف خواهان: یعنی خواهان ثابت کند که از حق مورد نظر استفاده می کرده است. مثلاً از حق عبور در ملک مجاور، استفاده می کرده است.
- ممانعت فعلی خوانده: باید ثابت شود که خوانده از حق خواهان جلوگیری کرده است. مثلاً خواهان را از ملکی که به عنوان حق انتفاع در تصرف داشته، اخراج کرده است.
- عدم رضایت خواهان: باید این ممانعت بدون حق و بدون رضایت خواهان بوده باشد.
طرفین دعوی
خواهان دعوی، صاحب حق انتفاع یا ارتفاق است که از حق خود محروم شده است.خوانده هم کسی است که خواهان را از حقش جلوگیری کرده است. کسی که ممانعت از حق کرده است، مالک ملک مجاور یا شخص دیگری باشد.
مرجع صالح برای رسیدگی
دعاوی مربوط به املاک و حقوق راجع به آن ها باید در دادگاه محل وقوع ملک طرح شود.
نحوه اجرای رأی
دعوای ممانعت از حق به محض صدور رأی بدوی، قابلیت اجرایی دارد و تجدید نظر از آن، اجرای حکم را به تأخیر نمی اندازد. بنابراین پس از صدور حکم، اجراییه و رأی اجرا می شود.